Sivas’ta Eski Kale Mahallesi’nde bulunan ve Selçuklu Devleti devrinde 2’nci Kılıçarslan’ın oğlu Kutbeddin Melih Şah tarafından yaptırılan, Vakıflar Genel Müdürlüğü bünyesindeki tarihi Ulu Camii’nin minaresi, yerden yüzde 7 derecelik eğri yapısı ile biliniyor. Minarenin hareketleri ise sismik aygıtlar ile takip ediliyor. 10 metrekarelik alan üzerine oturtulan minare, sepet örgüsü motifleri, tuğlalar ortasındaki çinileri ile dikkat çekiyor. Hâlâ kentin en büyük mescidi niteliğinde olan eser, her gün binlerce şahsa ibadet imkanı sağlıyor.
En son 1955 yılında onarım geçiren tarihi caminin minaresindeki yüzey bezemelerinde son periyotta dökülmeler görülmeye başlandı. Uzmanlar, minarenin korunması için önlem alınması ve onarım sürecinin hızlandırılması teklifinde bulundu.
“GECİKME KELAM KONUSU”
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Mimarlık Kısmı Lideri Doç. Dr. Uğur Tuztaşı, şunları söyledi:
“Şu anda kapsamlı bir çalışma yapılması için minare izlendi. Sismik tahliller yapıldı. Bu çalışmalar yapılacak olan kapsamlı onarım için altlık oluyor. Bu sürecin uzaması minare üzerindeki tahribatların da artmasına neden oluyor. Bu yapılan tahlil çalışmaların sonucunu almadan da onarıma geçemiyoruz. Son durumla ilgili yetkililer açıklama yapacaktır. Fakat bizim gördüğümüz bilhassa sepet örgüsü dediğimiz tuğla örgülerde dökülmeler oluyor. Umarım İkili Minareli Medrese’nin minare çalışmalarında yapılan yanılgılar burada yapılmaz.”
“Yıllardır bu minare eğrilik konusunda İtalya’nın ünlü Pisa Kulesi’yle mukayese edilir. Bu elbette statik bir sorun fakat yapının bir bezeme programı var. Bunun olabildiğince özgün ögelere yaklaştırılması, restitüsyonun yanlışsız yapılması ve buna yönelik kararında kapsamlı bir halde alınması gerekiyor. Sivas Ulu Camii’ndeki bu eğikliğin tespiti, eğimin artıp artmamasına fizikî etmenlerin tespiti vakit alabilir. Bu deneysel çalışmalar ne kadar erken biterse o vakit onarım sürecine geçilebilir. Bu noktada bir gecikme kelam konusu.”
“TÜRK MİMARİSİNDEKİ EN ÖZGÜN VE BİRİNCİ ESER”
Minaredeki onarım çalışmalarının bir an evvel başlatılması gerektiğini aktaran Tuztaşı, şöyle devam etti:
“Minarelerin üzerindeki bezemelerin, tuğla örgülerin kıymeti büyük. Bu tuğlalar tahribata uğradıkça onun yerine gereç koymak zorundasın. Genelde onarımda asit içerikli olmayan su bazlı boyalar kullanılıyor. Ya da dolgular yapılıyor. Buradaki asıl husus özgün malzemeyi koruyabilmek. Zira gecikmişlik burada sorun oluyor. Umarım en kısa müddette tahliller tamamlanır ve çalışmalar başlar. Zira etrafta tahribata neden olabilecek çok fazla hareketlilik var. Çok fazla araç var ve çabucak ilerisinde ‘Kale Projesi’ yapılıyor, yüksek tonajlı araçlar kullanılıyor. Buna yönelik önlemler alınması gerekiyor.”
“Anadolu’nun özgün yapıtlarından olan Ulu Camii’nin başlı başına özgün gereciyle bir arada korunması bizim için pahalı bir yaklaşım. Minaredeki tuğlaların hem dökülmesine karşı önlem alınması hem de boşalan alanların dikkate alınması gerekir. Kuzey ve doğu çizgisinde önemli boşalmalar var. Yol mescide çok yakın, burada kamusal, insanların oturduğu bir alan var ve kaldırım etkin bir biçimde kullanılıyor. Müdafaa heyetine başvurulup, düşen kesimler için örtü yapılabilir. Bu da estetik olmayan bir biçimde yapılmamalı. Ulu Camii’nin onarımının bir an evvel tamamlanması gerekiyor. Zira bu eser Sivas’ın Anadolu Türk mimarisindeki en özgün ve birinci yapıtı.” (DHA)