Derleyen: Can Şişman / Milliyet.com.tr – Birleşik Krallık’a bağlı Galler’in başşehri Cardiff’teki konutuna dönmüştü. Bir müddet evvel tanıştığı 60 yaşındaki Sharon Johnston’la birlikte İsviçre’ye gitmişler, daha sonra tek başına ülkesi Galler’e dönmüştü. Sharon Johnston artık yaşamıyordu. 69 yaşındaki Sue Lawford, Johnston’ın son anlarında yanındaki kişiydi. İkili, Johnston’ın son günlerinde bol bol sohbet edip fotoğraflar çektirmişti. Her ikisi de bu fotoğrafları son kere çektirdiklerinin farkındaydı.
Dayanılmaz ağrı ve acılar çeken, geçirdiği kaza sonrasında felçli hale gelen Sharon Johnston kararlıydı. Onunla yakın bir müddet evvel tanışan Sue Lawford ise kısa vakit içinde arkadaş olduğu bu bayana yardımcı olmak için elinden geleni yaptığına inanıyordu. İkili İsviçre’ye tatil yapmaya değil, bir kliniğe gitmişlerdi. Bu klinik dünya çapında tanınan bir ‘ölüm kliniği’ydi. Dünyanın dört bir yanında ‘ölüm hakkı’nı kullanmak isteyen, önemli ya da ölümcül hastalığı olan hastalara isteklerini gerçekleştirmek için yardımcı oluyordu.
KAPIYI AÇTIĞINDA POLİSLE KARŞILAŞTI
Eski bir NHS (Birleşik Krallık Ulusal Sıhhat Servisi) vazifelisi olan Lawford, bu ‘ölüm kliniği’nde dostu Johnston’ı yalnız bırakmayacak, ikili olarak gittikleri bu seyahati tek başına noktalandırarak ülkesi Galler’e dönecekti. O denli de oldu. Lakin bundan sonrası hiç de Sue Lawford’un düşündüğü üzere ilerlemedi. ‘Ölüm seyahati’nden kısa bir vakit sonra sabaha karşı 5 buçuk sularında kapısı çalındı. Uykusundan sıçrayan 69 yaşındaki bayan panik içinde yatak odasını terk edip üstüne bir hırka geçirdi. Meskeninin kapısını açtığında polis memurlarıyla karşılaştı.
Şaşkındı. Sabahın erken bir vaktinde polis memurlarının neden kapısına geldiğini ve kendisini polis merkezine götürmek istediğini anlamamıştı. Bir polis minibüsüne bindirilen eski sıhhat vazifelisi, polis merkezinde sorgulanmaya başladı. Başındaki soru işaretleri polis memurlarının soruları karşısında süratlice ortadan kalktı. Neden sorgulandığını anlamıştı. Ötanazi hakkı Birleşik Krallık’ta yasal değildi ve polis, yakın dostu Johnston’ın mevtinde Sue Lawford’un katkısı olduğundan şüpheleniyordu.
‘TEK YAPTIĞIM ŞEY ONA EŞLİK ETMEKTİ’
Sue Lawford tam 6 ay boyunca polis tarafından sorgulandı. Başına gelenler karşısında şaşkındı. Sharon Johnston, dünyadaki birçok ‘hastalığından kurtuluş umudu olmayan hasta’ üzere ferdi kararıyla bu kliniğe başvurmuş, Lawford ise vakit içinde dost olduğu bu bayana en ufak bir yönlendirme yapmadan sırf yardımcı olmuştu. Sue Lawford, arkadaşı Johnson’ı şöyle tanım etti: “Annesini, babasını ve erkek kardeşini uzun bir vakit evvel şimdi genç yaşta kaybetmiş. Onunla tanışmadan çabucak evvel uzun müddetli partnerinden yeni ayrılmıştı. Tek başına yaşıyordu ve yatağa mahkumdu. Çektiği fizikî acı ya da ağrılar haricinde yardıma muhtaç olması ve yalnız bir bayan olmasından dolayı yaşamanın kendisine sıkıntı üzere gelmeye başladığını düşünüyordu.”
Arkadaşının ötanaziyle hayatına son vermesinde hiçbir tesirde bulunmadığını söyleyen eski sıhhat vazifelisi Lawford, “Tek yaptığım şey ona eşlik etmekti. Onun kararını etkilemedim, hiçbir halde tıbbi bir ‘yardım’da bulunmadım. Ben daha çok refakatçiydim. Ne onu cesaretlendirdim ne de diğer bir şey. Hiçbir kimsenin hayatına son vermesi tarafında bir teşvikte bulunmadım” diye konuştu.
‘ONLARA NAZARAN CİNAYET YA DA TERÖRLE TIPKI ŞEYDİ’
Sue Lawford’un kocası ve 30 yaşındaki oğlu ise bayanın Sharon Johnston’la arkadaşlarından haberdardı. Her ikisi de Lawford’un başına bir şey gelmesinden dolayı korku duyuyordu fakat ikisi de bayanın sevdiği bir arkadaşına son seyahatinde eşlik etmesini destekliyordu. Bu seyahat sırasında başına berbat bir şey gelmesinden dolayı korkan kocasının ve oğlunun dertlerini anladığını ve onlara hak verdiğini söyleyen Lawford, polis merkezinde karşılaştığı hal karşısında şaşırmadığını fakat yeniden de haklı olduğunu bildiği için üzülmediğini söyledi.
Lawford, “Bana Birleşik Krallık’ta öbür bir kişiyi vefata teşvik etmek ya da ona yardım etmenin hata olduğunu hatırlattılar. Bir sıhhat vazifelisi olarak ben de elbette neyin cürüm neyin cürüm olmadığını biliyordum. Onların bana inanması ve soruşturmanın tamamlanması tam 6 ay sürdü” dedi.
Sabaha karşı 5 buçuk sularında konutuna gelen polis memurlarının kendisine bir katil ya da terörist muamelesi yapmış olmalarından ve konutunu saatlerce didik didik aramalarından dolayı kırgın olduğunu söyleyen Lawford, “Eşim onlara arama müsaadesine sahip olup olmadıklarını sordu ancak ‘Gerek yok’ dediler. Münasebet olarak da onlara nazaran itham edildiğim cürmün cinayet ya da terörle birebir kategoride olmasıydı” dedi. Polis merkezine götürüldüğünde sorgusu başlamadan evvel tam 16 saat boyunca bir hücrede kilitli kaldığını söyleyen Sue Lawford, o anda hissettiklerini şöyle anlattı:
“Başıma ne geldiğini, nasıl büyük bir kabahat işlemiş olduğumu anlamamıştım. Gerilime girdim ve saatlerce hücrede tutulmuş olmaktan ötürü klostrofobik ortam yüzünden gerildim. Anlıyorum, herkes misyonunu yapıyor ancak ben temizdim ve o anda her şey bana nazaran çok gereksiz geliyordu. Farklı şartlar altında memnun bir halde polise gidip kendimi rahatlıkla tabir edebilirdim. Karşılaştığım muamelenin çok ağır olduğunu düşündüm.”
‘SORUŞTURMA BİTENE KADAR KÂBUSU YAŞADIM’
Karakolda geçirdiği müddetten sonra soruşturmanın devam ettiğini lakin özgür kaldığını söyleyen Lawford, aylar boyunca gerilimli olduğunu ve daima uykularının bölündüğünü söyledi. Geçtiğimiz aylarda 70’inci yaşına basan Lawford, bu yeni yaşını gözaltı sürecinin tesirleriyle bir hipertansiyon hastası olarak karşıladığını belirterek “Soruşturma tamamlanana kadar kâbusu yaşadım” dedi. Hakkındaki soruşturmanın geçtiğimiz günlerde sona erdiğini ve artık özgür olduğunu söyleyen Lawford, “Soruşturmanın sona erdiği bana kısa ve öz bir e-posta yoluyla bildirildi. Olayla ilgili bir kabahatim olduğuna dair ispat ortaya konamadı, bu yüzden hür kaldım” diye konuştu.
‘BANA DAİMA ‘KEŞKE O KAZADA ÖLSEYDİM’ DİYORDU’
NHS’de yıllarca müdür olarak çalıştığını fakat birkaç yıl evvel emekli olduğunu söyleyen Lawford, “Bana nazaran bir insanın vefatı seçmesi makus bir tecrübe. Lakin bazen birtakım umutsuz hastalar için yaşamak da bir o kadar berbat bir tecrübe. Üstelik bu yalnızca o hastalar için değil, o şahısları seven ve önemseyen beşerler için de çok travmatik” dedi. Arkadaşı Johnston’la yaptıkları son sohbetleri daima hatırlayacağını söyleyen Lawford, şunları da ekledi:
“Geçirdiği kazada ölmemiş olmaktan ötürü üzgündü. Bana pek çok kere o kazadan felçli olsa da sağ kurtulmuş olmaktan üzgün olduğunu söyleyerek, ‘Keşke o kazada ölseydim’ diyordu. O kazadan yatağa mahkum olarak kurtulduğunu fakat bunun bir kurtuluş değil aslında bir cezalandırılış olduğuna inanıyordu. Kazadan sonra yatağa mahkum olduğunu ve artık yaşamadığını, sırf var olduğunu hissettiğini söylüyordu.”
Lawford, Galler’e tek başına döndükten sonra arkadaşının farklı bir kentte yaşayan yeğeninin kendisini arayarak teşekkür ettiğini belirterek, “Yeğeni beni telefonla aradı ve onu yalnız bırakmayıp eşlik ettiğim için çok teşekkür ettiğini söyledi ve ‘İstediği şey buydu’ dedi. Yaşadığım makus sorgu sürecinin haricinde bu teşekkürü duymuş olmak sanırım her şeye karşın beni keyifli ediyor” diye konuştu.