İnşaat maliyetlerinin bilhassa yaşanan zelzele felaketi sonrası da artışa geçtiğini lisana getiren Özelmacıklı, kelamlarına şöyle devam etti: “Gerek zelzele bölgesinde yapılacak konutlar gerekse de dar gelirliler için yapılması planlanan konutlar yapı materyallerine talebi artıracak. Buradaki maliyetler de artacak. Müteahhitler ile toprak sahipleri ortasında çıkan uyuşmazlıklar için tahminen bir arabulucu devreye sokulabilir. Bu noktada belediyeler ve emlak işletmeleri de rol almalı. Zira dönüşüm bir gereksinim, sarsıntı ise ülkemizin bir gerçeği.” Özelmacıklı, “Kentsel dönüşümde inisiyatifin kat maliklerine bırakıldığı durum var. Kentsel dönüşümde araştırmaların belediyeler tarafından yapılması gerekiyor. Belediyelerin bu süreçte tesirli bir rol alması gerekiyor. Bölgelerindeki riskli yapıları tespit edip, kat maliklerini binalarının dönüşümüne ikna etmelerine gereksinim var. Dönüşüm yapılan bir yerde gayrimenkul fiyatının 3-4 katına kadar çıkabildiği örnekleri var” tabirlerini kullandı. Kentsel dönüşümü nispeten azaltan birtakım ögelerin da olduğunu hatırlatan Özelmacıklı, “Özellikle 10 milyona yakın vatandaş imar barışından faydalandı. Bu dönüşümler kelam konusu devirde biraz sekteye uğradı. Artık vatandaşlar artık oturduğu binayı sorguluyor” açıklamalarında bulundu.
Deprem sonrası kentsel dönüşüm ivme kazanıyor
Kahramanmaraş’ta yaşanan zelzeleler sonrası kentsel dönüşüm tekrardan gündeme geldi. 1999 zelzele öncesi riskli yapıların dönüşüme girmesi muhtemel bir zelzelede en az ziyan için ehemmiyet arz ediyor. İstanbul’da yaklaşık 700 bin bağımsız ünitenin kentsel dönüşümü tamamlandı. Bakanlık çeşitli projelerle kentsel dönüşüme takviye sağlarken, belediyeler ve garantörlüklerin de ek çalışmalarıyla dönüşümün ivme yakalayacağı düşünülüyor. Müteahhitler ile toprak sahipleri ortasında yaşanan uyuşmazlıkların da arabulucu ile çözülebileceği önerisi de kesim temsilcileri tarafından iletiliyor.
İstanbul’un yeni yerleşim yerleri kuzey ilçeleri
Mega kent İstanbul’da bitişik nizamlı ve dar sokakları bulunan Zeytinburnu, Fatih, Bağcılar, Esenler üzere bölgeler risk altında yer alıyor. Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan sonra İstanbul’da yaşayan vatandaşlar daha az riskli bölgeleri araştırmaya başladı. İstanbul’un yeni yerleşim yerlerinin daha kuzeyde yer alan Başakşehir, Arnavutköy, Çekmeköy, Şile üzere ilçelerin olacağı düşünülüyor. Bahse ait açıklamalarda bulunan Emlak Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, “Özellikle sarsıntı felaketi sonrası 11 vilayette ağır hasarlı, yıkık yahut acil yıkılacak binalarla ilgili çeşitli bilgiler ortaya çıktı. Bu çerçevede tüm Türkiye genelinde sarsıntı şuuru biraz daha ağır hissedilmeye başlandı. Şimdiye kadar Türkiye’de 900 bine yakın bağımsız kısım kentsel dönüşüm çerçevesinde yenilendi” dedi. Geçen yıldan itibaren gerek kentsel dönüşüm ile ilgili verilen kredilerde gerekse de bu kapsamda verilen kira dayanaklarında birtakım düzenlemeler olduğunu belirten Özelmacıklı, “Örneğin; evvelce vatandaşlar yalnızca binasını yenilemek için bir kentsel dönüşüm kredisi alabilirken, artık hem krediyi hem de kira takviyesini birlikte alabiliyorlar” sözlerini kullandı.
“2023’te kentsel dönüşüm hızlanacak”
Kentsel dönüşümün 2023 yılında biraz daha hızlanacağını ve kat maliklerinin biraz daha bilinçleneceğini söyleyen Özelmacıklı, “Kentsel dönüşüm güçlü bir süreç, çabucak de yapılan bir süreç değil. İstanbul kentsel dönüşümün merkezi durumunda yer alıyor. Kentsel dönüşüm kapsamında yapılan yaklaşık 900 bin bağımsız kısmın yaklaşık 675 bini İstanbul’da yapıldı” diye konuştu.
“Fatih, Zeytinburnu, Bağcılar ve Esenler üzere bitişik nizamlı ilçeler risk altında”
Kentsel dönüşümün yalnızca bakanlığın yapacağı bir dönüşüm olmadığını, belediyelerin de buna takviye vermesi gerektiğinin altını çizen Özelmacıklı, “Bu kapsamda kimi garantörlükler de olması gerekiyor. İstanbul riskli bölgelerin başında geliyor. İktisadın tüm dinamikleri burada. Bilhassa Fatih, Zeytinburnu, Bağcılar ve Esenler üzere bitişik nizamlı dar sokaklı 1999 öncesi yapılmış yapı stokları bizim için en riskli alanlardır. İstanbul’un yeni yerleşim yerlerinin kuzey bölgeler olacağını düşünüyorum. Avrupa Yakası’nda Başakşehir, Arnavutköy üzere alanların, Anadolu Yakası’nda ise Çekmeköy ve Şile üzere ilçelerin daha çok istek gördüğünü söyleyebiliriz” dedi.
“Müteahhitler ile toprak sahipleri ortasında çıkan uyuşmazlıklar için arabulucu devreye sokulabilir”