CHP İstanbul Milletvekili ve Avrupa Birliği (AB) Ahenk Komitesi Üyesi Sibel Özdemir, Dışişleri Bakanlığı’nın bütçesinin görüşüldüğü Plan ve Bütçe Komisyonu’nda; “Avrupa Birliği ülkeleri bize karşı nasıl bir süreç işletiyorlar Schengen vizesinde? Yoğunluk mu sahiden? Yoğunluksa verilen vizelerde çok kısa müddetler veriyorlar. Neden vatandaşlarımıza karşı? Ki bir vize mutabakatı imzalamış bir ülke olarak ve hakikaten önemli taahhütler vermiş olan Avrupa Birliği, neden bu türlü bir kriz ortamına dönüştü ve vatandaşlarımız hakikaten öbür ülke vatandaşları karşısında bir prestij kaybetti?” dedi.
CHP’li Özdemir, TBMM’de Dışişleri Bakanlığı’nın bütçesinin görüşüldüğü Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, AKP’nin AB siyasetini eleştirdi. Özdemir, şunları söz etti:
“Neredeyse altmış yılı aşan bir süreç var ve sahiden bunun yirmi yılı da sizin periyodunuzun iktidarı ve neredeyse on yılı da sizin Bakanlığınızın yönettiği bir süreç var Sayın Bakan. Bir devlet siyaseti olarak 1999’da değerli bir kademe kaydetti ülkemiz ve 2005’te de sizin iktidarınız devrinde de müzakere sürecine başladık. Değerli bir süreç de açtık aslında, kıymetli kazanımlar da elde ettik lakin 2015 sonrası süreçte önemli bir gerilemeye gerçek gidiyoruz.
“Aday ülke statüsünden ‘kilit ortak ülke’ vurgusu yapılıyor ülkemize karşı”
Ben bir akademisyen olarak Avrupa Birliği raporlarını 2000 yılının başından itibaren takip ediyorum. Bakın, 2005’te ülkemiz için ‘ilerleme’ ‘uyum’ söylem edilirken artık ‘gerileme’, ‘uzaklaşma’, ‘kopuş’, sözleri. Aday ülke statüsünden ‘kilit ortak ülke’ vurgusu yapılıyor ülkemize karşı. Söz, basın özgürlüklerinde olumlu bir süreçten bahsedilirken artık, önemli sorun ve kısıtlamaların olduğu bir süreçten… İşte, sansür yasasını, Sayın Bakan, geçen hafta biz bu Meclis’te görüştük. Kurul; kurucu üyesiyiz, değerli bir basamak kaydedildi, siz buna şahitlik ettiniz lakin biz şu an kontrol sürecindeyiz. Bayan hakları konusunda biz bu kuruldaki çok değerli bir öncüsü olduğumuz değerli bir kontrattan hiçbir çekincemizi ortaya koymadan -biz dahi bilmiyoruz- bu süreci yeterli yönetemeden bir muahedeyi iptal ettik.
“Türkiye’nin taleplerine teslim bir Avrupa Birliği’ne neden dönüşmüyor orası?”
Bu sistemin önemli sorun alanları AB Türkiye Raporu’na yansıyor, biz buna şahitlik ediyoruz. İstikrar, denetleme, bağımsız, özerk kurumsal yapılardaki tahribatlar, bunların çok önemli maliyetlerini esasen ülke olarak yaşıyoruz. Yani şunu söylemek istiyorum: Önemli bir gerileme süreci var lakin artık, siz diyeceksiniz ki tekrar; ‘İşte, Avrupa Birliği, Rum, Yunan taleplerine teslim.’ Sunumda da söylediniz: ‘İşte, kendilerine baksınlar’, ‘Rapor objektif değil, taraflı’, ‘Taraftar iki yüzlü’ lakin artık, diplomasi muvaffakiyetini ortaya koyuyorsunuz. Lakin biz burada bu sarmaldan çıkaramadık ülkemizi ki bunun uzun bir sürecini de siz yönetiyorsunuz yani yürütmenin başındasınız. Sahiden haksız mı bu rapordaki söylenenler ya da neden bu sarmaldan çıkaramıyorsunuz bir diplomasi başarısına? Türkiye’nin taleplerine teslim bir Avrupa Birliği’ne neden dönüşmüyor orası?
“AB’nin kurucu mutabakatları içerisindeyiz, Konsey’in kurucu üyesi ülkesiyiz”
Şimdi, iç kamuoyuna dönük siyasetler var daima, kısa periyotlu. Maalesef, bunları yaşıyoruz işte, birazdan Schengen vizesiyle ilgili açıklamanıza atıf yapacağım lakin önemli bir sorun alanı olarak ekonomik ve toplumsal maliyetleri AB’yle münasebetlerimizden uzaklaşmanın… O kıymetler bize dayatma değil Sayın Bakan, biz AB’nin kurucu mutabakatları içerisindeyiz, Konsey’in kurucu üyesi ülkesiyiz ve Ankara Mutabakatı’ndan gelen bir süreç var ancak bu sürecin son devri maalesef -ki sizin bu ülkeye kazandırdığınız kazanımlar vardı raporlara önemli yansıyan- onlardan önemli bir kopuş sürecindeyiz. Siz, AB Bakanlığı yaptınız 2013’ten itibaren, işte sonra da bakanlık sürecini yönetiyorsunuz. Artık, döneminize bakıyorum; yalnızca 2 fasıl açabilmişiz. Yani çok önemli bir yükseliş var, 14 fasıl açtık, sonra sizin bakanlığınız periyodunda yalnızca 2 fasıl.
“Vatandaşlarımız hakikaten öbür ülke vatandaşları karşısında bir prestij kaybetti?”
Schengen vizesi ile ilgili olarak, biz Avrupa Birliğiyle çok değerli bir mutabakat imzaladık, bir olumlu gündem yaratmaya çalıştık, bütün o sorumluluğu biz üstlendik vize mutabakatında ancak oradaki şartların hiçbirinde somut bir sonuç alamadık. Artık, son temmuz ayında ben size sordum: Bu Schengen vizesinde neden ülkemiz vatandaşlarına karşı… Zira siz diyorsunuz ki sunumda, ‘Vatandaşlarımızın başı dik biçimde yürüyecek bir diplomasi yürüttük.’ Fakat bakın, Schengen vizesinde çok önemli bir sorun alanı olarak karşımıza çıktı. Ben size soru önergesi sordum, siz kamuoyuna bir açıklama yaptınız; ‘İşte, burada AK Parti iktidarını zorda bırakmak için…’ Artık, geçen hafta da yanıtınız geldi soru önergesine, orada ise ‘Personel eksikliği, taleplerimizi ilettik, Rusya-Ukrayna savaşı, kriz…’ Ya hangisi? Avrupa Birliği ülkeleri bize karşı nasıl bir süreç işletiyorlar Schengen vizesinde? Yoğunluk mu hakikaten? Yoğunluksa verilen vizelerde çok kısa müddetler veriyorlar. Neden vatandaşlarımıza karşı? Ki bir vize mutabakatı imzalamış bir ülke olarak ve sahiden önemli taahhütler vermiş olan Avrupa Birliği neden bu türlü bir kriz ortamına dönüştü ve vatandaşlarımız sahiden öteki ülke vatandaşları karşısında bir prestij kaybetti?
“Sizin o söylediğiniz alanda, masada güçlü ya da diplomasi başarısı biz elde edemedik”
Vize mutabakatını çözebiliriz, 72 kriterin birçoğunu Meclis kabul etti. Neden o 6 kriterde ilerleme kaydedemiyoruz? Orada şahsî dataların korunması… Meclis’te dedik ki: ‘Bu, kriz yaratacak. AB bunu kabul etmeyecek’ Ancak ısrarla kabul ettirdiniz. Yolsuzluk, gri liste, Fas raporları neden bu etik maddelerde geriye düştük? Ki o denli bir yasal düzenleme geldi lakin biz yapmadık. Yani şunu söz etmek istiyorum: Biz sorumluluklarımızı gereğince yerine getiremiyoruz, doğal olarak bunlar raporlara yansıyor. Şayet biz bu sorumluluklarımızı yerine getirirsek Avrupa Birliğiyle tahminen bir basamak kaydedilebilir.
Gümrük birliği sürecinde çalışma kümeleri kuruldu. Yani olumlu gündem yaratacağımız bahisler vizeydi, Gümrük birliğiydi, fasıl açmaktı ancak bunların hiçbirinde sizin o söylediğiniz alanda, masada güçlü ya da diplomasi başarısı biz elde edemedik Avrupa Birliği ile. Çok değerli, liyakatli takım var Dışişleri Bakanlığı’nda. Gidiyoruz -hepinize şahsınız isminiz ismine teşekkür ediyorum- hepsi çok bedelli, çok değerli, çok liyakatli, çok donanımlı. Artık, dışarıdan atamalar konusunda, bu takımlarda bir motivasyon kaybı yaratmayacak mı, ne düşünüyorsunuz? Bir motivasyon kaybı yaratmaz mı bu takımlarda?” (ANKA)